Bánh chưng là loại bánh truyền thống trong dịp Tết ở Việt Nam, có nhiều loại khác nhau tùy theo đặc trưng của từng vùng miền. Trong số đó, phải kể đến đặc sản Hà Giang – Bánh chưng gù, được gói với hương thơm độc đáo của lá riềng và gạo nếp. Hãy tìm hiểu cách làm bánh chưng gù Hà Giang và vào bếp làm ngay món bánh chưng này nhé !
Tìm hiểu về bánh chưng gù
Đặc điểm và nguồn gốc của bánh gù
Bánh chưng gù Hà Giang từ lâu đã trở thành món ăn được nhiều người biết đến. Đây được cho là loại bánh truyền thống có nguồn gốc từ người Dao Đỏ ở Yên Bái, Hà Giang và Lào Cao.
Bánh chưng gù Hà Giang nổi tiếng với những đặc điểm sau:
- Không giống như các loại bánh chưng khác, bánh chưng rất nhỏ, tròn trịa và có hình gù.
- Điểm đặc biệt của bánh là phần lá chỉ có một lá thay vì 4,5 lá bánh chưng truyền thống của người Kinh .
- Vỏ bánh được làm từ gạo tẻ ngâm trong nước cốt lá riềng nên phần xôi mềm, thơm ngon. Về phần nhân bánh , đó là sự kết hợp thơm ngon giữa đậu xanh và thịt ba chỉ, được tẩm ướp vừa vặn.
Ý nghĩa bánh chưng gù
Khi gói bánh chưng gù, hình bánh có hình trụ và hơi khom lại, cũng là hình người phụ nữ trên cao nguyên Hà Giang đeo gùi đi rẫy hàng ngày.
Cách làm bánh chưng gù Hà Giang
Cách gói bánh chưng gù không khó, có thể làm ngay tại nhà với những nguyên liệu dễ kiếm. Sau đây là cách làm bánh chưng gù cho 10 người:
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 1kg gạo nếp
- 800gr thịt ba chỉ
- 700gr đậu xanh cà vỏ
- Lá riềng, lá dong, dây lạc.
- Gia vị: Muối, tiêu
Cách chọn và mua nguyên liệu tươi ngon
Cách chọn gạo nếp ngon
- Bạn có thể chọn nếp ngỗng, nếp cái hoa vàng hay nếp bắc để làm nếp bánh, mỗi loại gạo có độ dẻo khác nhau tùy theo tính chất của gạo. Tuy nhiên, xôi mặn thường có hạt tròn, ngắn, màu trắng.
- Bạn nhặt bỏ hạt, thậm chí dùng móng tay bóp ra những hạt nếp khó vỡ là gạo nếp ngon, mới, không bị cũ, dễ hỏng.
- Nếp mới thường có mùi thơm đặc trưng, đôi khi còn có vị ngọt dịu. Tránh mua nếp có mùi mốc, sũng nước, có mùi hôi.
Cách chọn mua thịt ba chỉ ngon
- Thịt ba chỉ muối có màu hơi đỏ hoặc hồng tươi, hơi bóng, ở giữa có lớp mỡ màu trắng sáng, nhìn săn chắc. Đối với thịt ba chỉ, chọn loại ba chỉ có thịt và mỡ dính vào nhau, khi cầm sẽ không có cảm giác lỏng lẻo. Lớp da và mỡ ngoài cùng dày khoảng 1,5 – 2 cm.
- Bạn có thể đánh giá độ tươi ngon của thịt ba chỉ bằng cách ấn vào miếng thịt, nếu miếng thịt đàn hồi và không bị sượng khi ấn vào thì bạn nên chọn miếng thịt này.
- Không nên chọn những miếng thịt có màu tái, nhợt nhạt hoặc có mùi lạ, khác thường.
- Ngoài ra, chọn thịt ba chỉ để tráng bánh chưng ngon, bạn nên chọn phần thịt có nhiều mỡ hơn phần nạc một chút để hương vị không bị khô.
Cách chọn đậu xanh ngon
- Đậu xanh để gói bánh chưng, bạn cần dùng đậu xanh đã bóc vỏ. Đối với đậu bóc vỏ, chú ý chọn những hạt đậu có màu vàng tươi, bóng, kích thước và màu sắc đồng đều.
- Bạn có thể kiểm tra độ tơi của đậu bằng cách dùng ngón tay ấn vào, nếu thấy đậu giòn, dễ vỡ nhưng không có nhiều vụn nhỏ là đậu xanh chất lượng tốt.
- Đậu xanh mới thường có vị ngọt đặc trưng của đậu xanh. Tránh mua những loại đậu có mùi mốc hoặc không ngon.
- Tránh đậu có đốm đen, hạt lép, không đều. Quan trọng nhất là không chọn những hạt đậu xanh đã bị mối, mọt ăn hoặc có nhiều hạt đen.
Cách chọn mua lá dong gói bánh
- Chọn lá dong có hình bầu dục, bản to, bản rộng, màu xanh đậm. Lá dong tươi có độ dẻo dai tốt, không dễ gãy, không dễ gãy. Nên chọn loại lá Dong bánh chưng, không quá già cũng không quá non.
- Không chọn những lá đã héo, sờ vào thấy khô và không mềm như lá tươi. Chọn những lá còn nguyên vẹn, không hư hỏng hay rách bất kỳ bộ phận nào.
Các bước làm bánh chưng gù
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
- Gạo nếp và đậu xanh sau khi mua về đem vo với nước sạch 3-4 lần . Sau khi làm sạch, ngâm trong nước khoảng 4-5 giờ .
- Rửa sạch lá riềng, cắt nhỏ rồi cho vào máy xay sinh tố để lấy nước lá riềng.
- Thịt ba chỉ rửa sạch với muối, cắt miếng vuông dày khoảng 1 cm. Sau đó nêm 1/2 thìa cafe muối và 1/2 thìa cafe tiêu.
- Đối với lá dong, bạn cần rửa sạch và lọc hết những lá cứng , còn đậu xanh thì ngâm nước khoảng 10 phút cho mềm để đóng gói.
Bước 2: Trộn nếp màu và ướp đậu
Cho ngay nước cốt lá riềng vào phần nếp đã vớt và đảo đều, để yên khoảng 10 phút cho phần nếp thấm màu. Đối với đậu xanh sau khi nhặt cho thêm 1/2 thìa muối cho thêm đậm đà.
Bước 3: Bọc thành bánh hấp
Bạn lật mặt sau của 2 lá dong rồi xếp tráo đầu đuôi và chồng lên nhau. Sau đó cho 1 thìa gạo nếp vào giữa lá, thêm 1/2 thìa đậu xanh, 1 lát thịt ba chỉ. Sau đó tiến hành cho 1/2 thìa đậu xanh trên thịt, và cuối cùng cho 1 thìa gạo nếp vào.
Sau khi đã cho nếp và nhân vào, bạn túm hai bên miếng dong lại và gấp chặt lại, sau đó bạn túm lấy phần đầu của miếng dong và ấn dẹt để tạo hình nhân bên trong. Sau đó bạn nhấc bánh ra và vỗ đều để nhân được nén lại, bạn làm tương tự với phần mặt bánh còn lại.
Lúc này bạn sẽ thấy phần giữa của bánh gù là chuẩn. Lá sau khi định hình thì dùng dây lạc gói bánh lại, cần cuốn chặt để tạo hình cho bánh.
Bước 4: Nấu bánh chưng
Bạn cho tất cả số bánh đã gói vào một chiếc nồi lớn và ngập nước. Đậy nắp và đun nhỏ lửa trong khoảng 4 giờ, cho đến khi bánh chín.
Thành phẩm
Bánh chưng thơm ngon hấp dẫn với nếp dẻo, dẻo quyện với nhân đậu xanh và thịt ba chỉ béo ngậy, tất cả tạo thành chiếc bánh gù truyền thống thơm ngon.
Mẹo bảo quản bánh chưng gù lâu ngày
- Để bảo quản thớt được lâu, sau khi luộc xong, để thật khô hoặc dùng khăn giấy hút bớt nước đọng trên lá.
- Bánh khi chưa ăn nên để nơi thoáng gió, khô ráo, không nên để gần với các món ăn khác để tránh bị nấm, mốc.
- Nếu sử dụng dụng cụ cắt bánh, hãy đảm bảo dụng cụ cắt sạch sẽ và không có bụi bẩn hoặc thức ăn khác.
- Bánh chưng sau khi bóc ra ăn không hết, dùng màng bọc thực phẩm bọc lại và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Khi ăn phải hấp hoặc chiên.
Trên đây là cách làm bánh chưng gù Hà Giang chi tiết dễ áp dụng ngay tại nhà. Hi vọng bạn sẽ thành công làm bánh chưng gù và chiêu đãi gia đình và bạn bè nhé.
